The Robbers Cave Experiment[1]Το πείραμά το οποίο κατέληξε στην διατύπωση της Ρεαλιστικής Θεωρίας των Συγκρούσεων[2], ήταν μια σειρά πειραμάτων στο πάρκο Robbers Cave στην Οκλαχόμα το 1954, σε ένα διάστημα τριών εβδομάδων.
Κατά τις καλοκαιρινές διακοπές τους, 22 αγόρια που κατασκήνωναν στο πάρκο, έντεκα και δώδεκα ετών, τα οποία ποτέ τους δεν είχαν συναντηθεί μεταξύ τους, χωρίστηκαν σε δύο ξεχωριστές ομάδες με εντελώς τυχαίο τρόπο, ώστε να εξασφαλιστεί ένα συγκρίσιμο υπόβαθρο (όλα τα αγόρια άνηκαν σε προτεσταντικές οικογένειες λευκών της μεσαίας τάξης των ΗΠΑ, των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν, με φυσιολογικό ψυχολογικό προφίλ, σχετικά καλούς βαθμούς και άνω του μέσου όρου νοημοσύνη). Το πείραμα χωρίστηκε σε τρία στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, οι δύο ομάδες δεν γνώριζαν η μία την ύπαρξη της άλλης και τους ζητήθηκε να αναπτύξουν δραστηριότητες που θα απέφεραν την σύσφιξη των σχέσεων εντός της ομάδας, όπως να δημιουργήσουν μια σημαία για την ομάδα της ή να βρουν ένα όνομα (οι δύο ομάδες ονομάστηκαν «Αετοί» και «Κροταλίες»).
Στο δεύτερο στάδιο, οι δύο ομάδες συναντήθηκαν για πρώτη φορά και κλήθηκαν να ανταγωνιστούν σε καλοκαιρινές δραστηριότητες της κατασκήνωσης, όπως αγώνες και δοκιμασίες. Στις νικήτριες ομάδες απονέμονταν χρήσιμα βραβεία. Αρχικά οι προκατάληψη ήταν λεκτική (χλευασμός αντιπάλων), αλλά κατά τη συνέχιση των δραστηριοτήτων μετατράπηκε σε πιο άμεσες συγκρούσεις (κάψιμο σημαίας αντιπάλων, λεηλάτηση του χώρου τους, κλέψιμο ιδιωτικής περιουσίας των αντιπάλων, βίαιη συμπεριφορά). Κατά τη φάση αυτή τα μέλη κάθε ομάδας ανέπτυξαν αρνητικές προκαταλήψεις για τα μέλη εκτός της ομάδας τους (out-group), όπως κατέγραψαν οι παρατηρήσεις του Σερίφ, ενώ αντίθετα υπερτόνιζαν τα θετικά χαρακτηριστικά των μελών τις δικής τους ομάδας (in-group).
Κατά τη τρίτη φάση, οι δύο ομάδες κλήθηκαν να δουλέψουν ενωμένα απέναντι σε προβλήματα που απαιτούσαν την συνεργασία των δύο ομάδων, μειώνοντας έτσι την ένταση μεταξύ των ομάδων. Κατά την φάση αυτή, ο Σερίφ και οι συνεργάτες του παρατήρησαν πως οι αρνητικές απόψεις για τα μέλη των αντιπάλων ομάδων μειώθηκαν, χωρίς να εξαφανιστούν πλήρως, και υπήρχε περισσότερη αποδοχή μεταξύ τους.
Ο Σερίφ[3] κατέληξε στο συμπέρασμα πως επειδή οι ομάδες δημιουργήθηκαν με τρόπο ώστε να είναι περίπου ίδιες, οι ατομικές διαφορές δεν θα έπρεπε να θεωρούνται αναγκαίες ή υπεύθυνες για την σύγκρουση τους. Όπως φάνηκε στη μελέτη από την φάση που τα αγόρια ανταγωνίζονταν σε παιχνίδια για κάποιο βραβείο, η εχθρική και επιθετική στάση προς μια εξωομάδα προκύπτει όταν οι ομάδες ανταγωνίζονται για τους πόρους που μόνο μία ομάδα μπορεί να επιτύχει. Η δε επαφή με μια εξωομάδα είναι ανεπαρκής, από μόνη της, για τη μείωση των αρνητικών στάσεων. Η τριβή μεταξύ των ομάδων μπορούσε να μειωθεί και οι θετικές σχέσεις μεταξύ τους να διατηρηθούν, με την παρουσία ανώτερων στόχων που προωθούσε η ενωμένη, συνεργατική δράση, πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στρατηγική (π.χ. επικοινωνία). Τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης δημιούργησαν την λεγόμενη Ρεαλιστική Θεωρία των Συγκρούσεων, η οποία περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προκύψουν αρνητικές προκαταλήψεις και στερεότυπα, ως αποτέλεσμα του πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των ομάδων για επιθυμητούς πόρους.
[1] Intergroup Conflict and Cooperation: The Robbers Cave Experiment
[2] Realistic conflict theory
[3] Muzafer Sherif
Πάλη κι αὐτή.Ἐὰν δὲν ὑπάρχῃ, δὲν ὑπάρχει καὶ κάτι ζωντανό!
Τοὐλάχιστον ὅπως ἔχει διαμορφωθῇ ἡ διαβίωσίς μας, ἐδῶ καὶ πολλοὺς πολλοὺς αἰῶνες, ἀναπαράγουμε ἕνα μοντέλο ποὺ λέγεται σύγκρουσις. Μία παραλογία, ποὺ ὅμως εἶναι καθημερινότητά μας.
Μία ἀνισοῤῥοπία ποὺ ὅμως τὴν υἱοθετοῦμε ἀκρίτως…
Ἡ θεωρία τῶν συγκρούσεων μᾶς τρέφει. Ἀλλὰ νομίζω πὼς φθάνουμε στὴν καμπὴ ἐκείνη ποὺ θὰ ζήσουμε δίχως της.
Ὄχι διότι θὰ ἀλλάξουμε ἐμεῖς, ἀλλὰ διότι θὰ μᾶς τὸ ἐπιβάλλῃ ἡ Ἀνάγκη.
Φιλονόη.